Sự dũng cảm, tiên phong sáng tạo đã làm nên Bộ TT&TT

Trong những năm gần đây, ngành TT&TT đã lấy lại được niềm tin và tạo nên những dấu ấn tốt, được xã hội đặt nhiều kỳ vọng trong thời đại công nghiệp 4.0, chuyển đổi số và kinh tế số. 

Với bề dày truyền thống như vậy, dứt khoát ngành TT&TT sẽ vươn lên để làm tròn trọng trách của một ngành tiên phong, đóng góp tích cực cho mục tiêu của Đại hội Đảng lần thứ 13, đó là phấn đấu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. 

VietNamNet: Nhìn về tương lai, theo dự đoán của ông, bối cảnh ngành TT&TT trong khu vực cũng như trên thế giới sẽ biến chuyển ra sao?

Ông Lê Doãn Hợp: Bây giờ đang là thời đại hội tụ, kết nối và lan tỏa. Viễn thông, truyền hình, CNTT dù muốn hay không đều sẽ hội tụ. Chúng ta phải đón đầu xu thế này. 

Xu hướng thứ 2 là ứng dụng, kết nối và lan tỏa. Trong đó, ứng dụng là ứng dụng CNTT, kết nối là kết nối các con số, còn lan tỏa là đưa đến người tiêu dùng. 

Đối với xu hướng này, nhà nước phải có vai trò xây dựng hạ tầng để từ đó doanh nghiệp, người dân có điều kiện ứng dụng, kết nối để phát triển. Điều này cũng giống như việc phải làm đường băng cần cho máy bay, làm đường sắt cần cho tàu hỏa và làm đường cao tốc cần cho ô tô để cùng nhau phát triển. 

VietNamNet: Trong những năm tới, ngành TT&TT Việt Nam nên có những chính sách gì để chủ động thích ứng với những biến đổi của thời đại?

Ông Lê Doãn Hợp: Mọi cuộc cách mạng muốn thành công thì trước đó đều phải có một cuộc cách mạng về thông tin truyền thông. Vai trò của Bộ TT&TT là vai trò tiên phong, thông tin phải đi trước, thúc đẩy mở đường. 

Mọi sự đổi mới luôn bắt đầu bằng sự thay đổi nhận thức, chỗ đang đứng rất quan trọng, nhưng không quan trọng bằng đường đang đi. Vì thế, Bộ TT&TT phải đi tiên phong trong việc chuyển đổi nhận thức.

Bộ TT&TT cần khái quát được những giá trị của đất nước mình để đưa ra thế giới, đưa đến mọi người dân. Ở chiều ngược lại, Bộ cũng cần chọn được tinh hoa của thế giới, đưa về Việt Nam để so sánh, học hỏi để sớm sánh vai các cường quốc năm châu như Bác Hồ mong muốn. 

Nước Mỹ trên 300 triệu dân, đội ngũ công chức, viên chức chỉ có 2,1 triệu người. Việt Nam chúng ta hiện có 2,8 triệu công chức, viên chức. Nếu tính cả người nghỉ hưu và hưởng trợ cấp từ ngân sách Nhà nước, sẽ lên đến hơn 7 triệu người, chiếm 8,3% dân số. Tỷ lệ này Việt Nam cao hơn nước Mỹ rất nhiều. 

Báo chí phải làm tốt vai trò so sánh, bởi chỉ khi so sánh mới biết mình là ai, mình đang ở đâu và mình phải làm gì. Báo chí cũng cần phải biết tổng kết thực tiễn Việt Nam để từ đó chỉ ra những cách làm tốt hơn. 

VietNamNet: Có điều gì khiến ông cảm thấy vẫn còn trăn trở trong nhiệm kỳ Bộ trưởng của mình? Nếu nắm giữ vai trò tư lệnh ngành TT&TT một lần nữa, ông sẽ làm gì?

Ông Lê Doãn Hợp: Để lĩnh vực ICT Việt Nam phát triển, hãy học hỏi theo mô hình Israel. Về ứng dụng CNTT trong thời đại 4.0, tại thời điểm này, chưa nước nào có thể tốt hơn Israel. Chỉ cần học 5 điều của Israel là Việt Nam có thể bừng sáng. 

Thứ nhất là không dùng giấy trong hoạt động của bộ máy công chức. Nếu bắt buộc không dùng giấy, tất cả mọi công việc sẽ được chuyển lên môi trường CNTT. 

Điều thứ 2 có thể học hỏi từ Israel là đi khắp đất nước của họ, không có một người bảo vệ nào. Việc kiểm soát cửa ra vào hoàn toàn được thực hiện bằng hệ thống điện tử, ngày trước dùng dấu vân tay và bây giờ là hệ thống nhận diện khuôn mặt. 

Nếu học Israel ở điểm này, ta có thể tiết kiệm được cả triệu lao động để đầu tư vào các lĩnh vực khác trong nền kinh tế. 

Thứ 3 là không sử dụng tiền mặt. Điều này sẽ dẫn đến việc không cần thiết phải in quá nhiều tiền mặt. Quan trọng hơn cả, việc sử dụng thanh toán không tiền mặt sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng tham nhũng và tiêu cực như hiện nay.

Thứ 4, ở Israel không hề có khủng bố dù họ ở trong một hoàn cảnh an ninh phức tạp. Điều này có được là do đất nước họ áp dụng quản lý bằng ứng dụng CNTT rất tốt, bởi con người chỉ tự giác đến mức hoàn hảo khi có công cụ kỹ thuật hỗ trợ trong quản lý. Những thành phần cá biệt trong xã hội sẽ phải chịu hình thức quản lý bằng cách gắn chip định vị cho đến khi phấn đấu trở thành một công dân tốt. 

Điều thứ 5 chúng ta có thể học hỏi ở Israel là không bao giờ có đơn thư khiếu kiện. Nếu người dân thắc mắc, có thể gửi văn bản điện tử lên Chính phủ. Chính phủ xử lý và sẽ trả lời cho gia đình trong thời gian không quá một tháng.

Nhìn chung, chính phủ điện tử hoàn hảo khi có 3 phần mềm hoàn chỉnh, đó là chính phủ với công dân, chính phủ với doanh nghiệp và chính phủ với chính quyền các cấp. 

VietNamNet: Cảm ơn ông về buổi trao đổi này.